Woningmarkt voor ouderen moet veelzijdiger
Pieter Hilhorst, lid van de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS), is één van de keynote sprekers op het ZorgSaamWonen Congres Kiezen voor geschikt wonen. Hij zal ingaan op het rapport De derde levensfase: het geschenk van de eeuw van de RVS. Pieter Hilhorst is politicoloog, publicist en actieonderzoeker. Hij is initiatiefnemer van Amargi, een vereniging die op tijd hulp organiseert bij geldzorgen om te voorkomen dat mensen in schulden terecht komen.
Ouderen wonen te groot
Pieter vindt dat de inrichting van de derde levensfase geen individuele keuze is. ‘Je kunt dat niet in de schoenen van de ouderen schuiven. Het is een maatschappelijke opgave.’ De keuzes en activiteiten van mensen in de derde levensfase hebben ook gevolgen voor andere generaties, zo staat ook in het rapport geschreven. Het verhuizen van een eengezinswoning naar een andere, kleinere woning kan doorstroming bevorderen. En dat is nodig. ‘De woningmarkt gaat uit van de standaard. Van eengezinswoningen. Ouderen wonen vaak veel te groot. Er zijn dus meer nieuwe woonvormen nodig. Dat bevordert de doorstroming’, zegt Pieter. ‘Natuurlijk hoeven mensen niet per se verhuizen, maar zij kunnen wel creatiever omgaan met de ruimte door woningen te splitsen of onder te verhuren.’ Pieter vindt gemeenschappelijk wonen een goed voorbeeld van zo’n nieuwe woonvorm. ‘Het is alleen erg lastig om die te realiseren. Zeker voor mensen met een smalle beurs, zoals ouderen met een migratieachtergrond.’
Meer creativiteit nodig
Er is meer diversiteit en creativiteit nodig bij het wonen van ouderen, aldus Pieter. ‘Regels die dit verhinderen moeten afgeschaft worden. Ook zou er op een andere manier gerekend moeten worden. Gemeenschappelijk wonen bijvoorbeeld bespaart veel omdat mensen door de onderlinge zorg minder vaak een beroep doen op zorg. Het samen wonen bevordert het welzijn van mensen.
Je moet dwars door de kokers heen rekenen.’ Daarnaast is het van belang dat gemeenten niet de hoogste grondprijs rekenen bij maatschappelijke wooninitiatieven.‘De gemeente verdient deze investering op een andere manier terug, door bijvoorbeeld besparing op wmo-geld.’ Verder ziet hij kansen in de bestaande bouw. ‘Als mensen niet willen verhuizen is het ook mogelijk om op een andere manier sociale contacten op te zoeken zoals bij wooncomplexen waarbij één woning is vrij gemaakt voor ontmoeting.’ Ook is het nodig dat er mét de mensen wordt ontworpen. ‘Het klinkt als een cliché maar alleen de gebruiker weet wat er nodig is.’
De derde levensfase: het geschenk van de eeuw
De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS) is een onafhankelijk adviesorgaan voor regering en parlement. De Raad heeft op 8 januari van dit jaar het advies over de derde levensfase uitgebracht. De Raad is van mening dat de waarde van de derde levensfase in het huidige maatschappelijke debat en in beleid, regelgeving en arrangementen te weinig aandacht krijgt. Er gaat veel aandacht uit naar kwetsbare, eenzame en afhankelijke veelal oude ouderen. Tegelijkertijd is er het beeld van de genietende, consumerende en vitale jonge oudere die net met pensioen is: reizen, concertbezoek, lekker eten, samen fietsen. Deze clichébeelden dienen vervangen te worden door een realistischer en vollediger beeld van de diverse groep jonge ouderen die onze samenleving rijk is. Mensen in de derde levensfase zouden vaker en op een passende manier kunnen worden uitgenodigd om deel te blijven nemen aan de maatschappij.