Meer seniorenwoningen in Amsterdam
Gemeente Amsterdam is sinds kort partner van ZorgSaamWonen. In dit artikel stelt gemeente Amsterdam zich voor en gaan we met Andor Kwee en Janice Aliar in gesprek over de uitdagingen en doelstellingen voor ouderenhuisvesting in de stad.
‘De Amsterdamse woningmarkt staat flink onder druk’, zegt Andor Kwee, programmamanager ouderenhuisvesting bij de gemeente Amsterdam. ‘Het aantal ouderen neemt de komende tijd toe. Zo stijgt het aantal 65-plussers van 108.000 in 2019 naar bijna 150.000 in 2030. We willen als gemeente ervoor zorgen dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen wonen.’ De gemeente bereidt zich goed voor op de stijging van het aantal ouderen. Om deze reden heeft de gemeente het programma ouderenhuisvesting in het leven geroepen . Janice Aliar, projectsecretaris Ouderenhuisvesting, licht het programma toe. ‘Het huidige programma loopt van 2019 tot 2022 en heeft drie actielijnen. De eerste actielijn is gericht op individueel wonen in de ‘normale’ voorraad en het gaat erom dat er voldoende geschikte ouderenwoningen in de stad beschikbaar blijven. De tweede actielijn zet in op zelfstandige geclusterde ouderenwoningen. En de derde lijn gaat over zorghuisvesting. Dat als ouderen niet zelfstandig thuis kunnen blijven er voldoende zorghuisvesting beschikbaar is.’
Bouwen en verbouwen
De gemeente Amsterdam heeft in de zomer van dit jaar een intentieverklaring ondertekend om de komende 5 jaar 2000 woningen voor ouderen te creëren. ‘De gemeente Amsterdam heeft samen met woningcorporaties, ontwikkelaars, investeerders, beleggers, zorgpartijen en betrokken woongemeenschappen afgesproken om geclusterde ouderenwoningen te realiseren. Wij denken dat geclusterde woonvormen bijdragen aan het langer zelfstandig wonen van ouderen. Dat is nu hard nodig. Het bevordert ook de doorstroom op de woningmarkt’, zegt Andor. Het gaat hierbij om transformatie (sloop/nieuwbouw en verbouw) en om bouw op nieuwe gemeentelijke locaties. Corporaties gaan 1000 woningen in de sociale huur bouwen en ontwikkelaars, investeerders en beleggers 500 middeldure huurwoningen en 500 dure koop- of huurwoningen. De gemeente maakt een inventarisatie van geschikte locaties. De gemeente zal bij de selectie van de plannen niet uitgaan van de hoogste bieding maar rekening houden met kwaliteit, relatie met de buurt of reeds woonachtige buurtbewoners. Op twee locaties wordt gemeentelijk vastgoed getransformeerd naar ouderenhuisvesting. Belangrijk is de aandacht voor ‘community’ vorming. Dat mensen in wooncomplexen naar elkaar omkijken en dat er woonvormen komen waarbij de community een grote rol speelt. ‘We gaan samen met de corporaties, Stichting WoonSaem en Stichting !Woon het opzetten van woongemeenschappen voor (migranten)ouderen ondersteunen en faciliteren.’
Bustour
‘Ouderen in Amsterdam wonen nu vaak in een te grote of ongeschikte woning’, zegt Andor. Via wooncoaches krijgen ouderen voorlichting over alternatieven. Dat helpt om een passende woning te vinden of aanpassingen in bestaande woningen aan te brengen. ‘Er zijn ouderen die erover nadenken en ouderen die dat niet doen. Met de stadsdelen samen willen we veel ouderen bereiken en hen informeren over mogelijkheden.’ Janice vertelt over een bustour die in Amsterdam-Oost heeft plaatsgevonden. ‘Stadsdeel Oost heeft in samenwerking met het programma ouderenhuisvesting, met Stichting !Woon, met een aantal corporaties en met Civic Amsterdam gedurende vier middagen de tour georganiseerd. Bewoners kregen van tevoren een brief met de uitnodiging langs te komen.’ Ouderen maakten gebruik van deze mogelijkheid en stelden vragen over voorzieningen en mogelijkheden voor woningaanpassingen. Volgens Janice is het de bedoeling om dit in meerdere stadsdelen te organiseren.
Andor: ‘Het blijft een uitdaging om iedereen te bereiken. We komen er gaandeweg achter wat wel en niet werkt. Het is belangrijk te weten waar de meeste ouderen wonen. Het bouwen aan netwerken is ook essentieel.’
Gezamenlijke opgave
Andor en Janice benadrukken dat ouderenhuisvesting een gezamenlijke opgave is. Daarom zijn ze verheugd over de intentieverklaring. In Amsterdam gebeurt nog meer. Zo is er ook een actieplan Wooncoöperaties. De gemeente Amsterdam gaat de groei van het aantal wooncoöperaties in de stad stimuleren. De komende 2 jaar starten 15 tot 20 wooncoöperaties met huurwoningen in het sociale en middensegment. Wooncoöperaties is een vorm van collectief wonen waarbij bewoners zelf verantwoordelijk zijn voor het beheer en onderhoud van de huurwoning en het woongebouw. Andor: ‘Het is mooi om te zien hoeveel sociaal kapitaal mensen hebben en dat inzetten om coöperaties te starten. Niet iedereen kan dit of wil dit. Dus is het belangrijk dat er meer woonvormen zijn. Die variatie is belangrijk.’ Verder is er ook een plan rond de huisvesting van kwetsbare doelgroepen. ‘Wij focussen ons op ouderenhuisvesting maar het geclusterd wonen is natuurlijk ook interessant voor andere doelgroepen. De druk op de stad is groot dus is het belangrijk goed met elkaar af te stemmen.’ Ook is er overleg met de medewerkers die het programma jongeren- en studentenhuisvesting en de aanpak eenzaamheid trekken. Dat afstemmen gebeurt ook met bewonersorganisaties. De gemeente wil initiatieven van burgers ondersteunen en van burgers horen wat er mist in het programma.
Over vijf jaar
Andor hoopt dat over vijf jaar die 2000 geclusterde woningen gerealiseerd zijn. ‘Ik hoop dat we voldoende zorghuisvesting hebben voor mensen die het nodig hebben en ik hoop ook dat het aantal gezonde levensjaren blijft toenemen.’ Hij wil gedurende de komende vijf jaar blijven monitoren hoe de vraag zich ontwikkelt en geregeld de ambities herijken. ‘En ik hoop dat anderen er ook actief mee bezig blijven.’ Janice heeft de wens dat ouderen gelukkig in Amsterdam ouder kunnen worden. ‘Op de manier die zij zelf willen en met de mensen met wie ze graag willen wonen. Dat wil ik over vijf jaar bereikt hebben.’ Zowel Andor als Janice zien zichzelf ooit wel in een woongemeenschap wonen. ‘Wel met de nodige privacy’, zegt Janice. ‘En kwalitatief beter dan in mijn studententijd’, vult Andor aan.
Geclusterde woonvormen
Onder ‘Zelfstandig geclusterde wonen voor ouderen’ valt een brede variatie aan woonvormen, maar het gaat altijd om:
• Ruimtelijk geclusterde wooneenheden waar (overwegend) ouderen (55 +) permanent en zelfstandig wonen;
• Van minimaal vijf woningen;
• Waarbij de bewoners gebruik kunnen maken van een gemeenschappelijke ruimte in de nabijheid die gericht is op ontmoeting;
• Waar bewoners zich aan elkaar verbonden voelen in een gemeenschap, met respect voor autonomie en privacy; een gemeenschap die uitnodigt tot onderling contact, eenzaamheid tegengaat en bijdraagt aan zelfredzaamheid en zingeving;
• Waar het niet gaat om intramurale zorginstellingen (gefinancierd uit de NHC).
• Er kan sprake zijn van gezamenlijk ingekochte zorg- en/of servicediensten.
• Het kan ook gaan om woningen in de nabijheid van een intramurale zorginstelling, waar de voorzieningen van de zorginstelling (deels) toegankelijk zijn voor de bewoners van de geclusterde woningen.
Bron: Intentieverklaring Zelfstandig geclusterd wonen voor ouderen in Amsterdam https://www.amsterdam.nl/bestuur-organisatie/organisatie/ruimte-economie/wonen/ouderenhuisvesting/