De wijk van en voor iedereen

Sinds anderhalf jaar bestaat er een leertraject in de stad Nijmegen: Moderne Devotie Praktische Wijsheid. Inspiratie en leren van elkaar, gekoppeld aan de weerbarstige praktijk van alledag. De deelnemers hieraan zijn drie corporaties (Talis, Woonwaarts en Portaal) en vijf zorgaanbieders (Pro Persona, Driestroom, RIBW, Iriszorg, ZZG zorggroep). Met daarbij Paul Oosterhoff als diaconaal werker. Het Instituut van Publieke Waarden begeleidt hen bij het leren en zij reiken het Instituut theoretische en praktische kennis aan. 

Breder belang

Angela Jansen, bestuurder van zorgorganisatie ZZG zorggroep en Ronald Leushuis, bestuurder van corporatie Talis vertellen over dit traject. Angela: ‘Met deze negen partijen willen we in de praktijk leren wat er nodig is voor de grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan in Nijmegen. Daarbij kun je denken aan de gevolgen van de ambulante behandeling van psychische zorg in de wijk, de groeiende groep thuiswonende ouderen met dementie door de sluiting van verzorgingshuizen, de toename van alleenstaande mensen in de eengezinswoningen van de corporaties en de overlast van verslaafden en dak- en thuislozen.’ De betrokken organisaties werken in de praktijk samen met elkaar aan diverse projecten, klein en soms groter. Door de praktijkervaringen te verbinden aan het leertraject, willen ze de ingrediënten verzamelen van wat werkt en onderzoeken of dit opschaalbaar is naar meerdere plekken in de stad. ‘Dit traject komt voort uit onze gezamenlijke zoektocht hoe wij ervoor kunnen zorgen dat mensen weer echt gaan samen leven’, zegt Ronald Leushuis, bestuurder van corporatie Talis.

‘Lange tijd zijn corporaties en zorgorganisaties druk geweest met interne aangelegenheden. We zaten vast in onze eigen institutionele werkelijkheid. Maar we moeten niet meer vanuit onze eigen kerntaak kijken maar naar het bredere belang. We moeten ons afvragen: doen we wel het goede? We moeten onze eigen belangen opzij zetten voor het hogere doel. We willen nog meer uitgaan van de wensen en behoeften van kwetsbare mensen en van de kracht van mensen in de wijken. Wat kunnen ze zelf en wie of wat kan hen helpen.’ ‘Het mooie vind ik dat de bestuurders van deze partijen elkaar vinden op dit gedachtegoed. We kijken samen naar de opgave. Het helpt al enorm als je elkaar kent en vertrouwt. We vertellen elkaar waar we mee bezig zijn en leren van elkaar’, zegt Angela.

Bijvangst

De bestuurders ontmoeten elkaar sinds anderhalf jaar zo’n vijf keer per jaar van vrijdag 12 uur tot zaterdag 12 uur. ‘Je stopt er dus tijd van jezelf in. Dat staat symbolisch voor wat we willen bereiken’, aldus Ronald. ‘Daarnaast ontmoeten we elkaar elke drie weken vrij kort.’ Die ontmoetingen met elkaar helpen enorm. Angela geeft een voorbeeld: Talis heeft ZZG geholpen met bouwen en plaatsen van een mobiele wand.

Zo kunnen we tijdens een coronabesmetting in een zorglocatie snel een ruimte scheiden in twee delen. In een schoon en een besmet gedeelte. Dat is zeer behulpzaam voor de zorgverleners. Zonder dit leertraject en omdat je elkaar daardoor regelmatig spreekt, had Talis deze hulpvraag niet van mij gehoord. Dit is natuurlijk niet het enige dat deze beweging ons brengt, het is een illustratie van de bijvangst naast alle leerbijeenkomsten en praktijkprojecten waar we door middel van actieonderzoek samen aan werken.' Ronald heeft een ander voorbeeld: ’Doordat ik nu weet dat de zorgorganisaties baat hebben bij geclusterde woningen, kijk ik anders naar onze woningvoorraad en wijzen wij 6 tot 8 woningen gerichter toe, in de buurt van elkaar. Ik weet dat bewoners dit prettig vinden en dat het de zorgverleners helpt bij het efficiënter bieden van zorg.’ Dat is de mooie bijvangst van het intensieve contact dat de bestuurders met elkaar hebben.

Ronald Leushuis

Talis

Angela Jansen

ZZG Zorggroep

Binder

Op een de locatie van GGZ-organisatie Pro Persona aan de Nijmeegsebaan onderzoeken ze concreet verschillende vormen van wonen met ondersteuning en zorg, in combinatie met ‘gewoon’ wonen. Maar ook op andere plekken werken de organisaties samen. In wooncomplex De Binder, een oud belastingkantoor, wonen verschillende doelgroepen samen. Hier worden kamers verhuurd aan mensen die snel tijdelijke en betaalbare woonruimte zoeken: ex-daklozen, mensen die net gescheiden zijn, jongeren. Ook is er woonruimte voor mensen die (tijdelijk) zorg of woonbegeleiding nodig hebben. Bewoners hebben een eigen kamer, maar delen de badkamer met drie anderen en de grote keuken met 12 andere bewoners. ‘Iedereen kan én moet hier iets voor een ander betekenen en bijdragen aan het samen wonen. En dat is precies wat wij beogen. Er zijn mooie verhalen hierover te vertellen.

Zo woont een bewoner nadat hij drie jaar dakloos is geweest en in parken de nachten doorbracht weer zelfstandig en heeft een baan gevonden. Maar er zijn ook schrijnende verhalen’, vertelt Ronald. Angela vult aan: ‘De welzijnsmedewerker en wijkbeheerder proberen echt maatwerk te bieden maar lopen tegen systemen en schotten aan. Terwijl oplossingen soms simpel kunnen zijn en je er geen vijf formulieren voor hoeft in te vullen.’

Doorbraak

Tijdens het leertraject doen de deelnemers actieonderzoek om doorbraken te bewerkstelligen. Ronald experimenteert met het splitsen van 20 grote grondgebonden woningen. ‘We hebben veel van die woningen terwijl het aantal éénpersoonshuishoudens groeit en er ook veel oudere huurders zijn. Het zou logisch zijn om meerdere mensen in de grote woning te laten wonen. Vanuit oogpunt van woningnood en betaalbaarheid, maar ook om vereenzaming en sociaal isolement tegen te gaan. Je loopt dan wel tegen het toewijzingssysteem aan.

Ook is het ingewikkeld om het bij burgerzaken voor elkaar te krijgen omdat je dan twee huishoudens hebt op hetzelfde adres.’ Toch gaat hij dit experiment aan en wil hij samen met de bewoners de systeemproblemen oplossen. Angela heeft een andere uitdaging. ‘In een wijk waar veel problematiek bij elkaar komt gaan de GGZ partijen, de verslavingszorg en de wijkverpleging van ZZG zorggroep aan de slag om een aantal mensen te helpen waar niemand goed raad mee weet. Dit zijn mensen waar meerdere problemen bij elkaar komen. Denk aan schulden, psychische nood en lichamelijke zorg. Door de expertise van iedere partij met elkaar te verbinden gaan we ontdekken of we deze mensen beter kunnen helpen en wat daarbij een goede manier van werken is’, aldus Angela. Zo werken Ronald en Angela samen met de andere organisaties aan het versterken van de kracht van mensen in de wijken. Om te komen tot wijken waar iedereen kan bijdragen.

ZZG zorggroep

ZZG zorggroep biedt wijkverpleging, revalidatie & herstelzorg plus beschermd en beschut wonen voor ouderen.

Talis

Bijna 30.000 inwoners van Wijchen en Nijmegen wonen in een woning van Talis. Voor al deze huurders wil Talis als sociale huisvester ertoe doen. Met passende en betaalbare huisvesting. In wijken die schoon, heel, veilig en prettig bewoonbaar zijn. Met medewerkers in de wijk die zichtbaar en nabij zijn.