Voluit leven met dementie met zoveel mogelijk geluksmomenten
‘Mensen met dementie hebben dezelfde behoeften als jij en ik. Zij hebben alleen moeite met het invullen van de behoeften. Daarom is het belangrijk dat de medewerkers deze behoefte kennen en instaat zijn om passende activiteiten aan te bieden. Een omgeving met veel mogelijkheden en die uitnodigend is om mee te doen helpt dan enorm.’ René en Yvonne van der Leest zijn elf jaar geleden gestart met het bieden van dagopvang in Nijkerk in de Polder Arkemheen. 5 jaar later is er een tweede locatie in Putten gekomen voor dagbehandeling en met woningen voor 48 mensen met dementie op het prachtige ZorgErf Buiten-Verblijf in Putten. De inrichting van de buitenruimten daagt bewoners en bezoekers volop uit om op verschillende manieren van de natuur te genieten en mee te doen. Het hebben van groen alleen is niet genoeg. ‘Je kunt nog zoveel groen hebben, maar als je het niet gebruikt heeft het maar beperkte meerwaarde’, zegt René. Het gaat om het toevoegen van functies aan het terrein. Zodat er altijd wat te doen is. ‘Wij zorgen dat onze lammetjes om de hofjes heen huppelen. We hebben sowieso veel jonge dieren. Daar kunnen ouderen naar kijken en de dieren aaien. We hebben een moestuin en fruittuin. En veel spelvormen op het terrein, zoals een waterspel, waterpomp, schommelstoel en boomhut. En zelfs een kijkplek waar ouderen door het glas heen naar vogels kunnen kijken. We doen trouwens ook mee aan de vogelteldag.’
Niets moet, alles mag
René gaat nog even door. ‘We hebben drie routes uitgestippeld: de gedichtenroute, de natuurroute en kabouterroute. En in het landhuis is er plek om verjaardagen te vieren. Oja, en daar is ook een kooktafel voor jong en oud. René vertelt over het project ‘Vergroot je wereld.’ Vrijwilligers komen koken met ouderen en kinderen uit de putten. Ook sluiten soms kleinkinderen van bewoners aan. En peuters van het kinderdagverblijf komen ook op bezoek. En het Instituut voor Natuureducatie (IVN) heeft ons leuke dingen geleerd: zo kun je met dubbelzijdig plakband gemakkelijk ‘natuurschilderijtjes maken’, legt René uit. ‘Je verzamelt dan allerlei bladeren en takjes en die plak je op het plakband.
Eenvoudig maar erg leuk.’ Dat typeert de visie van René en Yvonne: op simpele wijze mensen prikkelen, niets moet, alles mag. ‘We maken gebruik van het lerend vermogen van mensen met dementie. Middels ‘foutloos leren’ helpen we mensen ‘vergeten’ vaardigheden die mensen verleerd zijn opnieuw aan maar ook nieuwe vaardigheden.’
Paardencoach
Om al die mogelijkheden die het terrein biedt zo optimaal mogelijk te gebruiken, is coaching en scholing van medewerkers nodig. Zo krijgen medewerkers inzicht hoe zij met de bewoner een wandeling over het terrein kunnen maken, langs de dieren te lopen, langs de spelletjes te gaan, naar het landhuis te lopen. Er zijn ook andere professionals die activiteiten aanbieden, zoals de beweegcoach, muziektherapeut en paardencoach. ‘We leggen de laatste tijd het accent meer op muziek en bewegen.'
Uit onderzoek blijkt dat muziek enorm goed is voor het brein. En bewegen is natuurlijk ook van groot belang. Dat sluit aan bij preventie, waar René enorm in gelooft. ‘We hebben een bewoonster gehad die hier in een rolstoel kwam. Zij is uiteindelijk weer gaan lopen. Mensen blijven hier in beweging tot het einde. Geen bedlegerigheid.’ Niet alleen lopen mensen meer, zij slapen ook beter dan in reguliere verpleeghuizen. ‘We hebben hier nauwelijks bewoners die ‘s nachts dwalen. Ik ben ervan overtuigd dat dit komt door de activiteiten, het bewegen en buiten zijn.’ Ze zijn gewoon moe en slapen dan beter.'
Balans
Toch is René nog lang niet klaar. ‘We hebben nieuwe plannen. Zo gaan we samenwerken met een school, een vmbo, om leerlingen die vastlopen tijdens hun stage hier een plek aan te bieden om stage te lopen. Ze doen dan hopelijk een positieve ervaring op. Het is leuk om jonge mensen op ons terrein te hebben. Dat geeft reuring.’ Daarnaast lijkt het René ook fantastisch om een nieuwe project te starten: maatschappelijke start-ups die produkten maken, zoals schorten, capes om die te verkopen. Al dit soort activiteiten dragen bij aan het creëren van een uitdagende en prikkelende omgeving waarin mensen met dementie gestimuleerd worden voluit te leven met zoveel mogelijk geluksmomenten per dag. ‘Deze corona-periode waarin er minder kan, heeft ons wel geleerd dat er een goede balans moet zijn tussen rustmomenten en actieve momenten. Sommige mensen hebben behoefte aan meer rust dan anderen. De afwisseling tussen rust en activiteit is belangrijk en verschilt per persoon.’