Daalhof: slimme combi wonen, welzijn en zorg

Bij de prijsuitreiking roemde juryvoorzitter Rob Hoogma Woonzorgzone Daalhof als een gemeenschap voor jong en oud. Een zone die leegstand kende, maar inmiddels door haar visie op gezondheid werkt met een wachtlijst. Hoogma: “Hier zorgen mensen niet voor elkaar, maar met elkaar. En met elkaar zorgen zij voor ‘een thuis’. Niet omdat het moet, maar omdat het voor hen vanzelfsprekend is.”

Deltaplan Ouderenzorg Hoe die transformatie in de Maastrichter wijk Daalhof tot stand kwam, horen we van Uğur Böce, manager wijkzorg bij Envida. “Woonzorgzone Daalhof is een van de eerste tastbare resultaten van het Deltaplan Ouderenzorg Maastricht-Heuvelland. In dit plan werken zeventien organisaties samen aan een toekomstbestendig zorgsysteem voor ouderen in meerdere wijken. Wij willen over twee jaar 30 woonzorgzones gerealiseerd hebben in Maastricht en Heuvelland. De urgentie op dit gebied is bekend en groot: het aantal ouderen groeit, hun zorgvragen worden complexer en het aantal zorgprofessionals neemt af. Het Deltaplan laat zien dat oplossingen ontstaan door het slim met elkaar verweven van wonen, welzijn en zorg.”

Daalhof en Herculeshof Het winnende initiatief in Maastricht richt zich in eerste instantie op ouderen in de wijk Daalhof en de bewoners van Herculeshof, waar velen alleen wonen en/of een groeiende zorgvraag hebben. Uğur: “We hebben de voormalige flat Herculeshof, bestaande uit 160 appartementen, opnieuw ingericht als plek waar je prettig en veilig ouder kunt worden. Binnen Herculeshof is een huiskamer gekomen, waar bewoners en vrijwilligers dagelijks binnenlopen. Daardoor is de sociale samenhang enorm gegroeid. Waar er vorig jaar nog één vrijwilliger was, staan er nu vijf klaar. Zij organiseren samen met bewoners activiteiten als samen eten en bewegen of muziekbingo. De huiskamer wordt volledig gerund door vrijwilligers en is zo’n succes dat deze, op verzoek van de bewoners zelf, nu ook op zondag open is.”

“Er zijn meer tastbare voorbeelden die hier het verschil maken”, vervolgt Uğur. “Twee voormalige zusterposten worden omgevormd tot een plek voor trainingen voor mantelzorgers en een kapsalon- en pedicureruimte. En er kwam ook een wijkpoli, waar ouderen hun afspraak bij wijkzorg kunnen combineren met fysiotherapie of een (sociale) activiteit.”

Buurt Naast bewoners en mantelzorgers richt het Deltaplan zich ook op vrijwilligers uit de buurt, omdat zij samen met professionals de activiteiten en ondersteuning vormgeven. Verder krijgen studenten van zorg- en welzijnsopleidingen (mbo niveau 1 en 2) hier de kans om praktijkervaring op te doen door de uitvoering van welzijnstaken en huiskameractiviteiten in een realistische, wijkgerichte setting. Terwijl zij leren, zijn ze al direct van betekenis. Zo heeft het project impact op de buurt als geheel: de samenhang groeit, eenzaamheid neemt af en er ontstaat een netwerk waarin bewoners elkaar sneller weten te vinden.

De samenwerking in Maastricht kent een uitgebreide en veelzijdige deelname, met onder meer:

• Woningcorporaties, verantwoordelijk voor woonkwaliteit en onderhoud;
• Welzijnsorganisatie Trajekt organiseert activiteiten en staat klaar voor maatschappelijke vragen;
• Zorgorganisaties leveren professionele zorg in nauwe samenhang met mantelzorgers, vrijwilligers en buren en wijst zorgvriendelijke woningen toe;
• De gemeente zorgt voor beleid, middelen en een wijkgerichte aanpak; verwijdert bijvoorbeeld losliggende stoeptegels;
• Huisartsenpraktijken sluiten aan; één praktijk houdt er multidisciplinair overleg.
• PlusWIJken-aanpak (ZA Transformatieplan) voor duurzame veranderingen in de héle wijk.

Deze samenwerking is duidelijk een van de belangrijkste pijlers van dit initiatief. “Het is een samenwerking”, legt Uğur uit, “waarin ieder zijn eigen rol behoudt, maar waarin de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de toekomst van de wijk centraal staat. Deze brede samenwerking maakt het initiatief krachtig en duurzaam. De zorg is hier dus dichtbij en samenhangend georganiseerd. Het resultaat wordt zichtbaar in kleine dingen: een buurvrouw die een pan soep brengt, een vrijwilliger die een wandeling maakt met iemand die slecht ter been is of een mantelzorger die opgelucht zegt dat ze er niet meer alleen voor staat. Hier wordt naar elkaar omgekeken. Zo toont Woonzorgzone Daalhof hoe de ouderenzorg van de toekomst eruit kan zien: sociaal, veerkrachtig en dichtbij.”