Eigenzinnige fysio-ondernemer Patrick ter Brugge:
‘Denk in kansen en niet in beperkingen’
Fysiotherapeut Patrick ter Brugge leidt samen met Rob Alferink Fysiopraktijk ZorgSaam in Nijverdal en Hellendoorn. Volgens Ter Brugge moet fysiotherapie verder gaan dan alleen herstel: fysio’s dienen patiënten te helpen gezonder en sterker te worden, zodat ze minder zorg nodig hebben. Omdat bewegingsarmoede een steeds groter probleem is zet Ter Brugge met ZorgSaam in op preventie met gezondheidschecks, wandelgroepen en beweegprogramma’s. ‘Kijk wat de terugkerende problemen zijn en doe daar wat aan.’
Door: Martin Zuithof
Fotografie: Annemarieke Harmsen (Studio Zoedt) en ZorgSaam Nijverdal-Hellendoorn
Patrick ter Brugge benadrukt dat fysiotherapeuten een unieke positie innemen in de gezondheidszorg. ‘We staan dicht bij de mens en spelen een cruciale rol bij zowel behandeling als preventie. Niemand binnen de gezondheidszorg staat zo dicht bij een mens als de fysiotherapeut. En dat vind ik prachtig. De fysiotherapeut kan nog veel meer een spil in de zorg worden, door bijvoorbeeld patiënten te screenen voordat ze naar een specialist gaan, wat kosten bespaart en de zorg efficiënter maakt.’
Van fysiotherapeut is Ter Brugge samen met zijn medepraktijkhouder Rob Alferink ook steeds meer ondernemer geworden. ‘Dat ondernemerschap heeft altijd wel in mij gezeten, maar het kwam echt naar voren toen Rob en ik de praktijk overnamen. We hebben ZorgSaam samen opgebouwd en dat maakt het leuk. Daarbij hebben we een team nodig dat achter je staat, anders kom je nergens. Dat team hebben we gelukkig. Samen kunnen we blijven vernieuwen en nieuwe uitdagingen aangaan, zoals het integreren van leefstijl en preventie in onze behandelingen.’
Gezondheidsenquête
In de fysiotherapie is de afgelopen jaren enorm veranderd, zo constateerde Ter Brugge onlangs in een terugblik op zijn 30 jaar in het vak. ‘We hebben nu technieken en apparatuur die we 30 jaar geleden niet hadden, zoals echo’s en shockwave-therapie. Maar wat ik vooral zie, is dat mensen minder fit zijn geworden. We zijn in Nederland wereldkampioen zitten geworden, met gemiddeld 9,7 uur per dag. Als mensen dan ineens gaan bewegen, krijgen ze snel klachten. Daarom is preventie zo belangrijk. Wij proberen mensen bewust te maken van hun leefstijl. Sinds vorig jaar gebruiken we bijvoorbeeld een gezondheidsenquête bij de intake. Daarin vragen we naar fitheid, stress, slaap en gewicht. Zo kunnen we herstel belemmerende factoren snel aanpakken.’
Acht wandelgroepen
Naast individuele behandelingen organiseren Ter Brugge en collega’s ook evenementen als wandelgroepen en de Nationale Diabetes Challenge. ‘Veel mensen willen wel meer bewegen, maar weten niet hoe ze moeten beginnen. Door het samen te doen, verlagen we die drempel. We hebben bijvoorbeeld acht wandelgroepen met vrijwillige wandelcoaches, waar zo’n 150 mensen aan deelnemen. We doen ook mee aan de Nationale Diabetes Challenge. Het doel is om mensen in beweging te krijgen, vooral degenen die uit zichzelf niet zo snel zouden sporten. We zien mensen opbloeien: ze voelen zich fitter, krijgen meer energie en het sociale aspect doet ook veel goeds.’
Korte lijnen
De kracht van ZorgSaam zit volgens Ter Brugge vooral in samenwerking. ‘We hebben korte lijntjes met huisartsen, diëtisten en podotherapeuten. Maar ook sportclubs en scholen betrekken we bij onze missie om mensen in beweging te krijgen.
Het gaat erom dat we samenwerken om de gezondheid van mensen te verbeteren, niet alleen op individueel niveau, maar ook als gemeenschap. De voorwaarden voor gezondheid zitten in de hele gemeenschap, niet alleen in de behandelkamer.’
Die goede samenwerking begint al in zijn eigen team, benadrukt Ter Brugge, en schetst het belang van bijvoorbeeld een wintersportreis die hij onlangs met hele team maakte. ‘Fysiotherapie is een prachtig vak, maar het moet wel werkbaar blijven. Als iedereen op zijn tenen loopt, wordt het minder gezellig. We moeten het samen doen en oog hebben voor elkaar. Wij zijn binnen ons team nu een leiderschapsteam aan het vormen, waarin zij ook onderdeel zijn van beslissingen en meebepalen welke kant we opgaan.’
‘Vernieuwing voorkomt uitstroom’
Vernieuwing is nodig om het vak aantrekkelijk te houden, betoogt Ter Brugge. ‘Dat is de uitdaging die we hebben. We zien in de fysiotherapie nu heel veel uittreders. Vaak zijn dat jongeren die net van de opleiding afkomen of nog maar een aantal jaren hebben gewerkt. Ze kiezen er dan voor om weer iets anders te gaan doen, omdat ze het eentonig gaan vinden door alle recidives. De uitdaging is dan ook de behandelingen anders in te richten. Bij ons schuurt dat ook, met name bij de manueeltherapeuten die veel recidieven zien. Ze zien veel mensen met steeds terugkerende klachten, met name op de wervelkolom. Dat betekent dat ze niet sterk, niet belastbaar genoeg zijn.’
Fundamentprogramma
Om daar iets aan te doen, ontwikkelden de manueel therapeuten van ZorgSaam het Fundamentprogramma, waarmee ze mensen helpen in acht weken hun gezondheid te verbeteren. Dit doen ze samen met de leefstijlcoaches, die ZorgSaam sinds 2021 in dienst heeft, ook voor de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI). ‘We zien vaak dat mensen terugkomen met dezelfde klachten omdat hun basisgezondheid niet op orde is. Het programma bestaat uit twee trainingen per week en een acht weken durend programma waarin we aandacht besteden aan voeding, beweging, slaap en ademhaling. Het doel is dat mensen na die acht weken zelfstandig verder kunnen, bijvoorbeeld door te gaan sporten of naar een sportschool te gaan. Onze manueel therapeuten zijn er nu al een jaar mee bezig. Dat geeft hun zoveel energie.’
Doorgaan met bewegen is voor veel mensen uitdagend. ‘We leggen uit dat het investeren in je gezondheid uiteindelijk loont. We zien dat mensen zich na zo’n programma veel fitter voelen. Ze hebben meer energie en kunnen de dag beter volhouden. Dat is vaak de motivatie om door te gaan. We proberen ze ook te begeleiden naar een sportclub of andere activiteiten die ze leuk vinden. Het gaat erom dat ze uiteindelijk zelf weer de regie nemen over hun gezondheid.’
Ter Brugge benadrukt steeds het belang van innovatie en het durven investeren in de toekomst, zelfs als dat betekent dat je tegen de stroom in moet gaan. ‘Je kunt blijven mopperen of je kunt dingen gaan doen. Blijf investeren in de vernieuwing van de praktijk. Je ziet soms oude praktijkeigenaren die niet meer investeren. Zij denken: ik ga de praktijk straks toch verkopen en blijven dan stilstaan. Vernieuwen begint bij wat je zelf leuk vindt en waar je warm van wordt, dat werkt het beste. Denk in kansen en niet in beperkingen.’
Lukt het ook om die vernieuwingen te financieren, bijvoorbeeld als het gaat om vergoedingen en eigen bijdragen?
‘Dat is de uitdaging. We leggen mensen uit dat beginnen met bewegen en gezond leven niet altijd volledig vergoed wordt. Het is net als bij een sportschool: daar betaal je ook contributie. We bieden verschillende pakketten aan, zoals de Smallgroup ZorgSaam en het Fundamentprogramma, waar mensen zelf voor betalen. Dat is soms even wennen, vooral voor mensen die niet gewend zijn om te sporten.’
Hoe zie je de rol van zorgverzekeraars hierbij? ‘Probleem is dat zorgverzekeraars zich vooral richten op behandeling en weinig tot niets doen aan preventie. Ze zeggen: ik betaal de zorg, ik ben niet voor de preventie eigenlijk. Een voorbeeld is de Gecombineerde Leefstijlinterventie (GLI), waarop zorgverzekeraars weer hebben gekort. Blijkbaar vinden ze niet dat ze daar een taak in hebben.’
Welke slagkracht heb je met ZorgSaam ten opzichte van de zorgverzekeraar?
'Met vernieuwingen als de Gezondheidscheck en het Fundamentprogramma laten we zien dat de zorg beter en effectiever kan. Wij zijn ervan overtuigd dat heel veel orthopeden zorgvragen krijgen, terwijl ze die niet hadden moeten zien. Die hadden eigenlijk al gescreend moeten worden voordat ze bij de orthopeed kwamen. Daarbij is voor de fysiotherapeut een hele belangrijke rol weggelegd, bijvoorbeeld via ons artroseprogramma, waarmee we veel verwijzingen kunnen voorkomen. Ook voor de orthopeden is het prettig om samen te werken en onnodige verwijzingen te voorkomen. Zij kunnen zich dan bezig kunnen houden met datgene waar zij voor opgeleid zijn. De juiste zorg op de juiste plek, kortom.’
'In Twente hebben we het platform Umooove, waarbij 25 praktijken van fysio’s, orthopeden en sportartsen aangesloten zijn. Het is goed om via Umooove dat gesprek met verzekeraars aan te gaan. Onnodige verwijzingen naar specialisten worden allemaal betaald door diezelfde verzekeraars. We kunnen zo de zorgkosten drukken en ook voor de patiënten is dat prettig. Als patiënten bij een orthopeed zijn geweest, komen ze daarna vaak met overbelastingsklachten bij de fysio terug, omdat ze veel te hard hadden getraind.’
‘Door op regionaal niveau samen te werken kun je met elkaar bepalen: hoe moet die revalidatie eruitzien? Onze volgende uitdaging is dat we die gezondheidscheck bij alle praktijken van Umooove willen aanbieden, zodat bij iedereen dat gesprek over leefstijl kan worden aangegaan. We willen zelf laten zien dat we aan kwaliteit werken en van daaruit het gesprek met verzekeraars aangaan.'
Jullie hebben ook te maken met wachtlijsten. Hoe ga je daarmee om?
‘Dat is een lastige. We hebben nu 21 fysiotherapeuten, maar soms hebben we nog steeds wachtlijsten. We bewaken de grenzen van ons team, want als iedereen overwerkt raakt, wordt het minder gezellig en minder effectief. We proberen het anders in te richten, bijvoorbeeld door meer in te zetten op preventie en groepsprogramma’s. Zo kunnen we meer mensen helpen zonder dat het ten koste gaat van de kwaliteit.’
Waar haal je persoonlijk je energie uit?
‘Als je vindt dat mensen te vaak met dezelfde klachten terugkomen, dan denk ik: zie dat als een kans om het te veranderen. Kijk wat de terugkerende problemen zijn en doe daar wat aan. Zelf sta ik nog vier dagdelen aan de tafel. Ik ben een mensenmens en ik vind mensen nog steeds hartstikke leuk. Het contact dat je dan altijd hebt. Niemand binnen de gezondheidszorg staat zo dicht bij een mens als de fysiotherapeut. Dat vind ik prachtig.’
Wat is je boodschap voor andere praktijkhouders?
‘Ik denk dat de fysiotherapie een wezenlijke verandering teweeg kan brengen in de zorg. Blijf zelf ook flexibel en speel in op wat er in de maatschappij aan de hand is. Er liggen zoveel kansen, vooral op het gebied van gezondheid, preventie en leefstijl. En doe vooral wat je leuk vindt en waar je warm van wordt. Ik hoop dat we in vijf jaar tijd het dorp gezonder kunnen maken, dat wij daar een onderdeel van zijn.’