Flexibiliteit essentieel voor elektrificatie bedrijventerreinen
Nu de energietransitie in volle gang is, zien we een enorme groei aan duurzame oplossingen. Eerder was de opwekking van energie vooral centraal, nu ziet dit er compleet anders uit in het systeem dat we samen bouwen. “Met een jaarlijkse groei van 10 tot 15% van wind en zon op land, kunnen we spreken van een enorme impact op ons distributienet”, vertelt Ton van Cuijk van Enexis Netbeheer. “We zien niet alleen de opwekking van duurzame energie, maar ook het elektriciteitsverbruik stijgen. Zo zien we steeds meer elektrische auto’s om ons heen. Die moeten natuurlijk opgeladen worden.” Ook zorgt de inzet op all-electric wonen ervoor dat er in de gebouwde omgeving meer elektriciteit wordt verbruikt. Het net, zoals we dat de afgelopen tientallen jaren hebben aangelegd, moet opnieuw geschikt worden gemaakt voor deze nieuwe situatie. “Heb je meer vraag naar transportcapaciteit, dan is de klassieke oplossing om een netverzwaring toe te passen. De doorlooptijd kan soms wel 5 jaar duren, langer dan bijvoorbeeld de ontwikkeling van een zonnepark”, weet Van Cuijk.
Hogere pieken
Op dit moment worden netten uitgelegd op de hoogste piek. Die pieken worden steeds hoger, om te voorkomen dat de efficiëntie van ons net niet keldert. “Blijven we dit doen, dan wordt het net straks onbetaalbaar. Naast deze mogelijkheid tot efficiënt gebruik van infrastructuur is
flexibiliteit een mogelijke oplossing om het capaciteitsprobleem op te lossen, bijvoorbeeld als verzwaring duur is. Ook kan het ervoor zorgen dat er een overbrugging is tot netverzwaring.”
Om efficiënt gebruik van het net verder te bevorderen, worden tariefstructuren aangepast. “Naast deze mogelijkheid tot efficiënt gebruik van infrastructuur is flexibiliteit een mogelijke oplossing om het capaciteitsprobleem op te lossen, bijvoorbeeld als verzwaring duur is. Ook kan het ervoor zorgen dat er een overbrugging is tot netverzwaring.” Om efficiënt gebruik van het net verder te bevorderen, worden tariefstructuren aangepast. “Daarmee zorgen we voor prikkels. Veel productie van zonnepanelen wordt direct ingevoed op het elektriciteitsnetwerk. Daarnaast stimuleert de afbouw van de salderingsregeling meer eigen elektriciteitsverbruik. Een derde element is de businesscase voor energieopslag: die verbetert.” Op dit moment worden 90% van de daken op bedrijventerreinen nog niet ingezet voor bijvoorbeeld de opwekking van duurzame energie. Dat terwijl er veel mogelijk is, weet Van Cuijk. “Zo kun je de productie van wind en zon combineren. Daarnaast kun je zelf pieken aftoppen en het eigen verbruik vergroten. Ook is het mogelijk om opslag toe te passen.”
''Met een jaarlijkse groei van 10 tot 15% van wind en zon op land, kunnen we spreken van een enorme impact op ons distributienet.''
Belang van energieopslag
Het was vervolgens aan Evert Raaijen van Alfen om de toepassing van deze energieopslagsystemen te benadrukken. Was is het belang van die systemen? “We zijn steeds meer aan het overschakelen op duurzame energieopwekking, waarmee we energie krijgen op het moment dat het beschikbaar is. Als je kijkt naar je verbruik, dan zorgt dat voor een onbalans tussen vraag en aanbod. Die zul je op moeten lossen. Die onbalans in je vraag, die kun je oplossen te werken met accu’s, op huis- en wijkniveau.” Een veel gehoord vooroordeel is dat die energieopslagsystemen aan de prijs zijn. Raaijen toont aan dat de kosten voor accu’s snel dalen sinds ongeveer 2019: “Afgelopen tien jaar zijn de prijzen ongeveer 10 keer kleiner zijn geworden. De kwaliteit van de accu’s zijn daarnaast sterk verbeterd. Doordat je nu al meer dan 10.000 keer kunt laden en ontladen, wordt het eenvoudiger om producten te realiseren die wel 20 jaar meekunnen. Als je dat uitrekent, dan is de afschrijving van een batterij enkele centen per kilowattuur. Die getallen faciliteren de nieuwe businesscases.”
''We schakelen over naar duurzame energieopwekking, waarmee we energie krijgen op het moment dat het beschikbaar is.''
Op dit moment is nog niet overal iedereen aan de slag met het opslaan van energie. Dus is het een uitdaging om stroom in elektriciteitsnetten op te nemen en moeten we ons bekommeren om congestiemanagement. Raaijen geeft een aantal voorbeelden: “We realiseerden een project in Nijmegen, in een gebied waar Alliander een leveringsprobleem had rond 4 uur ’s middags, waarbij ze een aantal megawatt tekort hadden. Alliander heeft vergoedingen ingesteld waarmee bedrijven een slimme oplossing konden realiseren. Lidl wilde daaraan meewerken. Het koelhuis werd gedurende de uren dat er een tekort was, uitgezet. Maar er was nog steeds elektriciteit noodzakelijk. Daar kwam energieopslag om de hoek kijken. Er werd een batterijopslag neergezet, die werd toegepast om de energie te leveren op de momenten dat het noodzakelijk is.” Ook over de grens werden de nodige stappen gezet rondom de energietransitie. “Zoals in Zweden. Daar leverden we een 20 MWh energieopslagsysteem in Uppsala. Het systeem wordt aangesloten op het elektriciteitsnet van Vattenfall. Het systeem wordt ingezet om congestie op te lossen en om te profiteren van energieuitwisselingskansen op de flexibiliteitsmarkt.”
Ademen door een rietje?
Hij benoemt ook een interessante case study die recentelijk werd uitgevoerd, van een distributiecentrum in een gebied met congestie. “Een bedrijf wilde daar 1 tot 3 MW aan energie gebruiken, maar kon maar een 330 kW aansluiting krijgen. Oftewel: dat is ademen door een rietje. We hebben daar een combinatie van 3 MW aan PV en wind, en 1,5 MW backup generator, met een energieopslag van 10 MWh. Daar kon het bedrijventerrein mee aan de slag.” Wind geeft volgens hem een betere businesscase dan PV. “Omdat wind kortere cycli heeft en de batterij meer gebruikt en een relatief kleinere terugverdientijd heeft. PV kan ook, maar heb je iets lagere utilisatie van de batterij en iets langere terugverdientijden.”