Hoe verbinden we grijs en groen?
Auteur: Reinoud Schaatsbergen
In het groene vakgebied kijken we regelmatig naar de projectontwikkelaars voor oplossingen. Vaker dan niet zijn zij zelf ook op zoek naar antwoorden. Iedereen is het erover eens: samen kunnen we die vinden. Tijdens een take a seat-sessie van NL Greenlabel op 2 oktober schoven koplopers uit de sector aan tafel bij projectontwikkelaar Heijmans.
Als projectontwikkelaar is Heijmans voor velen een ideale samenwerkingspartner op gebied van natuurinclusief bouwen, gezien de vergroeningsambities van de organisatie. Toch is die stap niet zomaar gezet, vertelt Heleen Herbert (commercieel directeur Heijmans). “We willen onze visie – het maken van een gezonde leefomgeving – naar buiten brengen, maar door de aanbestedingsrol blijven we veelal in de reactieve rol zitten. Hoe komen we verder?”
Tijdens de sessie wordt ingezoomd op de kansen voor het verduurzamen van de buitenruimte, specifiek voor het creëren van schone lucht. Daarin zijn regels niet het probleem, vertelt Herbert. “Er moet vooral iets ánders worden gedaan en dat moet concreter en aantoonbaar worden. Hoe draagt groen bij aan schone lucht en is dit meetbaar te maken?”
Regeltjes
“Stel jezelf eerst de vraag: wat is de functie van een projectgebied?” zegt Bob Ursem (directeur Botanische Tuin TU Delft). Hij geeft aan dat er meerdere typen luchtverontreiniging zijn, dus kies eerst welke je wilt aanpakken. Dan pas weet je welke maatregelen je moet nemen. “En dat gaan nooit allemaal plantoplossingen zijn. Groen vangt bijvoorbeeld maximaal 7% fijnstof af. Dat is significant, ook al klinkt het niet zo, maar groen vangt dan weer geen stikstof af.”
Daar kan de bodem een rol in spelen, geeft Lodewijk Hoekstra (medeoprichter NL Greenlabel) aan. Maar: “Het echte dilemma is het op waarde schatten van bestaand groen.” De deelnemers zijn het erover eens dat groen vooral behouden moet worden, maar dat het Bouwbesluit vaak om technische redenen roet in het eten gooit. Zonde, vindt Michiel Haas (oprichter NIBE), want ‘je gooit het groen alleen maar weg om regeltjes’. Compensatie is ook niet het antwoord. “Pas als groen er jaren staat, heeft het echt meerwaarde. Ecologisch vervangen bestaat niet.”
Behoefte aan bewustwording
Ook in dit gesprek komt een veelgehoord thema aan bod: bewustwording. “We zijn geëvolueerd uit de natuur, gedijen daar het beste, maar dat zijn we een beetje vergeten,” aldus Jelle de Jong (directeur IVN Natuureducatie). “Hoe vertel je het verhaal van de natuur bij alle betrokken partijen?” Men is namelijk pas bereid om te betalen voor de natuur als ze zich bewust zijn van de positieve effecten ervan.
Een puntensysteem voor natuurinclusieve maatregelen kan hieraan bijdragen, zegt Tarsy Lössbroek (adviseur DuurzaamDoor/RVO). Den Haag is met zo’n systeem gestart. “Wat kan wél, in plaats van níet?” aldus Lössbroek. “Er is behoefte aan een andere manier van samenwerking om verschillende disciplines aan tafel te krijgen en potjes samen te smelten. Een puntensysteem stimuleert dat.” Volgens Ursem moeten in zo’n systeem ook punten te verdienen zijn aan de kwaliteit van groen. “Als je een gebied zo inricht dat een ecosysteem floreert, dan zou je maximaal punten moeten verdienen.”
Een dijk van een verhaal
Zulke ideeën zijn toch weer afhankelijk van de technische mogelijkheden. Oftewel: hoe meet je het? Ursem geeft aan dat er al veel innovaties zijn op dit vlak, maar dat veel nog niet gepubliceerd mag worden. Arian Essenstam (Husqvarna) onderschrijft dit: “Steeds meer partijen zijn bezig met het verzamelen van data, bijvoorbeeld om lucht, temperatuur of de voedingstoestand van de bodem te meten.” De deelnemers zijn het erover eens: we staan aan het begin van een grote ontwikkeling.
Toch gaat het er nu niet om dat je alles haalt, of hoe je het haalt, gaf Hoekstra aan. “Het gaat erom dat we erover nadenken. Grijp het moment om experts aan tafel te brengen en stap voor stap de discussie verder te krijgen. Combineer opgaven, dan krijg je een dijk van een verhaal.”
Take a seat-sessies
Tijdens Vakbeurs Openbare Ruimte op 2 en 3 oktober pakte NL Greenlabel groots uit met een groen kennisplein. Het woord zegt het al: kennisdelen stond centraal. Zo ook in de ‘take a seat-sessies’, waarin experts uit groene en grijze disciplines een casus uit de bouwwereld bespraken.
