Het SHPV begon in 2010 als coöperatie van publieke instellingen met als doel het marktneutraal (laten) faciliteren van een landelijke voorziening voor het vastleggen en ontsluiten van parkeer- en verblijfsrechten. Acht jaar later, nu een groot deel van de gemeenten met mobiel parkeren op straat zich hebben aangesloten, is het tijd voor een volgende stap: mobiel betalen in parkeergarages.

Maddy van Bilsen begon 1 april 2015 als accountmanager, en is vanaf 1 mei 2018 door het bestuur als directeur van het Servicehuis Parkeer- en Verblijfsrechten (SHPV) aangesteld. De coöperatie werd in 2010 opgericht door Amsterdam en Amersfoort. Daarna volgden andere gemeenten.“De reden was dat men parkeerproducten op basis van kenteken wilde digitaliseren en daarvoor een goede database zocht. Daarnaast waren die gemeenten al bezig om mobiel parkeren op straat te faciliteren, waarbij ze eigen contracten hadden met belproviders. Door zich te verenigen kon het SHPV namens de gemeenten die contracten met belproviders gaan afsluiten.

En konden we samen het mobiel parkeren op straat promoten. Voor klanten als voordeel dat je alleen betaalt voor de daadwerkelijke tijd dat je geparkeerd hebt; voor gemeenten een voordeel dat er op termijn minder parkeerautomaten nodig zijn en de handhaving efficiënt ingericht kan worden omdat alles in een database is geregistreerd.”Het SHPV contracteerde de RDW om het Nationaal Parkeer Register (NPR) te bouwen en te beheren. “Omdat de RDW een zelfstandig bestuursorgaan van de Nederlandse overheid is, mocht dat alleen als dat een wettelijke taak zou worden. Dat is het ook geworden.”

ONTZORGEN

Als een gemeente zich aansluit, wordt zij door het SHPV/RDW ontzorgd. “Wij zorgen ervoor dat het NPR goed wordt gevuld. Elke zone en elke paal heeft een uniek nummer en locatie en dat wordt allemaal in het NPR verwerkt, zo ook de parkeertarieven en diverse andere regelingen. Daarnaast verzorgen we de clearing & settlement van de parkeergelden door de parkeerbelasting via providers waarmee we een contract hebben op te halen en door te sluizen naar de aangesloten gemeenten.

AMBITIE

Het SHPV had vanaf het begin de ambitie te groeien en zoveel mogelijk gemeenten die te maken hebben met betaald parkeren op straat – momenteel circa 120 van de 380 – te laten aansluiten. “Het is overigens nooit een ver plichting geweest, altijd een vrijwillige keuze.” Die groei heeft inmiddels plaatsgevonden. Bij het aantreden van Van Bilsen in 2015 hadden zich al een dikke 40 gemeenten aangesloten en de verwachting is dat eind 2018 de 100 zal worden gehaald. Bij die gemeenten zitten de G4 en vrijwel alle gemeenten van de G32. “Maar ook kleinere gemeenten ontzorgen we graag”, aldus Van Bilsen.

'Het Nationaal

Parkeer Register

was het eerste overheidsregister

dat het Keurmerk Privacy Auditproof had'

Er zijn momenteel 12 providers aangesloten: Parkmobile/Parkline, Yellowbrick, SMSParking, Sunhill, MKB Brandstof, Parksen, Ease2pay, ParkD, Q-Park, ULU, Easypark en TanQyou. Nog steeds sluiten nieuwe providers, na screening, aan. Zo is er belangstelling uit het buitenland omdat men via SHPV meteen bij alle aangesloten gemeenten aan de slag kan als provider. Het samenwerkingsmodel slaat dus goed aan. Daarbij zijn ook monitoring en controles ingericht. Aangesloten providers leveren jaarlijks een accountantsverklaring bij SHPV aan en de RDW laat KPMG elk jaar een security en privacy audit doen. Zo was het Nationaal Parkeer Register het eerste overheidsregister dat het Keurmerk Privacy Auditproof had.” Het SHPV hanteert richting de belproviders een level playing field: iedereen die aan bepaalde voorwaarden voldoet, mag aansluiten. Dit is gunstig voor de automobilist want die bepaalt zelf met welke provider hij zaken doet.

De gemeenten betalen aan het SHPV jaarlijks een bedrag van 1,75 euro per gereguleerde parkeerplek op straat die gefaciliteerd wordt door het NPR. Providers betalen jaarlijks abonnementskosten (12.500 euro) om de parkeerrechten van hun klanten aan en af te melden in het NPR. Een percentage van de parkeeromzet gaat maandelijks naar providers (1.5 %) en SHPV (0.25 %). Het bestuur bepaalt jaarlijks, met instemming van de leden, de tarieven. Vanaf 2020 zal het gebruik van NPR getarifeerd worden op transactiebasis.

Momenteel zijn alle aangesloten gemeenten gebruiker, maar zijn nog niet alle gemeenten lid van de coöperatie het SHPV. “Onze voorzitter, Frans Backhuijs, zou graag zien dat alle gemeenten alsnog lid zouden worden. Door de groei van het aantal aangesloten gemeenten willen we graag de governance goed regelen. Wij vinden het van belang dat alle deelnemende gemeenten betrokken worden bij bepaling van het beleid van onze coöperatie.

Lidmaatschap biedt een gemeente de mogelijkheid om mee te praten en invloed uit te oefenen. Gezamenlijk bepalen we de koers voor de korte en lange termijn. Alle gemeenten die lid zijn, vormen de algemene ledenvergadering. Deze vergadert twee keer per jaar en benoemt het bestuur. De huidige bestuursleden zijn Frans Backhuijs, burgemeester Nieuwegein; Bennie Rusken, directeur Parkeren gemeente Amsterdam; Liesbet de Vries, hoofd Parkeerbedrijf gemeente Breda, Peter van der Waal, manager parkeervoorzieningen gemeente Rotterdam en Harry Boon, wethouder Harlingen. Aan een lidmaatschap zijn geen extra kosten verbonden. Om lid te worden van de coöperatie dient de gemeenteraad in de gelegenheid te worden gesteld geen bezwaren of bedenkingen te uiten tegen het ontwerp-besluit (artikel 160 lid 2 gemeentewet). Ter ondersteuning van gemeenten in die laatste stap naar het lidmaatschap heeft SHPV een juridisch getoetst ‘concept raadsvoordracht’ beschikbaar.

KWANTITEIT EN KWALITEIT

Het SHPV wil niet alleen in kwantiteit groeien – zoveel mogelijk gemeenten laten aansluiten – maar ook in kwaliteit en in dienstenaanbod. “Momenteel zijn we bezig om mobiel parkeren ook in parkeergarages mogelijk te maken. We willen beginnen met gemeentelijke garages, dus garages waarvan de gemeente zelf de exploitant is.” Het SHPV wil in het laatste kwartaal van 2018 testen in een aantal gemeenten – onder andere Rotterdam, Utrecht, Amersfoort, Breda – met verschillende PMS-leveranciers en providers. Doel is om mobiel betalen vervolgens in 2019 verder over de Nederlandse garages uit te rollen. “Dat kost tijd, want de gemeente moet de PMS-leverancier (van slagboom en parkeerautomaat) de opdracht geven om mobiel betalen mogelijk te maken. Dat vergt technische aanpassingen bij de leverancier. SHPV is klaar voor deze volgende stap: we hebben naast het NPR een koppelsysteem – de verwijsindex – waarmee we de data kunnen verwerken.”

’Onze voorzitter, Frans Backhuijs,

zou graag zien dat alle gemeenten alsnog lid zouden worden‘

MOBIEL PARKEREN IN GARAGES

Van Bilsen hoopt dat binnen enkele jaren mobiel parkeren in parkeergarages volkomen ingeburgerd is en dat de data ervan net zo in het NPR is opgenomen als die van straatparkeren. Daarbij sluit ze haar ogen niet voor de hobbels die nog te nemen zijn: “Bij kentekenregistratie, nodig voor mobiel parkeren, moeten camera’s bij de garage worden aangebracht. Dat betekent wel een investering. Ook ben ik benieuwd hoe de parkeerder deze nieuwe vorm van betalen in de garage gaat ervaren. De verwachting is dat alle providers ook deze vorm van parkeren op een gebruiksvriendelijke manier voor hun klanten gaan faciliteren. Mooi toch als de klant zelf – net als op straat – in de garage kan bepalen via welke provider hij wil betalen”, aldus Van Bilsen.De tijd om mobiel parkeren ook uit te rollen in parkeergarages lijkt rijp, want mobiel straatparkeren wordt steeds meer gemeengoed. Landelijk betaalt circa 40 procent van de parkeerders per app en in Amsterdam is dat zelfs zo’n 70 procent.

'Mooi als de klant zelf kan bepalen

via welke provider hij wil betalen'

ZEGER BAELDE

Zeger Baelde is directeur bedrijfsvoering bij het RDW. Sinds de oprichting is hij al bij het Nationaal Parkeer Register (NPR) betrokken. Het overgrote deel van de 120 gemeenten die mobiel betaald parkeren op straat aanbieden, is bij het NPR aangesloten. “Bij gemeenten die nog niet zijn aangesloten bij het NPR spelen een aantal overwegingen die allemaal te maken hebben met timing. Soms is er verwevenheid in contracten en leveranciers omdat gemeenten de parkeerfuncties hebben gekoppeld aan andere functies in één kaart en dat allemaal hebben ondergebracht in hetzelfde contract. Bovendien nemen gemeenten zulke besluiten maar één keer in de vier of vijf jaar.”

Het NPR heeft verschillende functies. Alle Nederlandse gemeenten leggen hun gehandicaptenparkeerkaart en hun parkeergebieden en -tarieven in het NPR vast. Bijna honderd gemeenten gebruiken het ook voor het faciliteren van mobiel parkeren met digitale handhaving. En tientallen gemeenten gebruiken ook aanvullende diensten zoals het vastleggen van vergunningen en parkeerautomaten met kentekeninvoer. Hij licht de verschillende onderdelen toe: “Met de gehandicaptenparkeerkaart ga je fraude tegen en voorkom je dat iemand in de ene stad een kaart steelt om in de andere stad te parkeren. De data van parkeergebieden en -tarieven zijn als open data voor alle mobiliteitsdiensten beschikbaar.” Baelde merkt dat statische, maar vooral dynamische parkeerdata een steeds grotere rol gaan spelen. Die worden steeds meer in navigatiesystemen gebruikt. Zeker die van parkeergarages. “De grote spelers hebben in hun parkeermanagementsysteem al staan hoeveel vrije plaatsen nog beschikbaar zijn. Die informatie wordt namelijk ook gebruikt bij de PRIS-borden langs de weg. Waar wij nu mee bezig zijn, is om die informatie te ontsluiten zodat die ook beschikbaar gesteld wordt voor apps en voor in-carsystemen. Een voordeel is dat dynamische data van garages gemakkelijker te ontsluiten zijn dan die van straatparkeren. Op straat hebben we namelijk geen sensoren in de weg zitten. Daarom is de kwaliteit van dynamische data bij straatparkeren nog een bottleneck. Camera’s zouden dat probleem deels kunnen oplossen.

Baelde signaleert dat de parkeerexploitanten van garages – in tegenstelling tot enkele jaren geleden – nu wel hun dynamische data als open data beschikbaar willen stellen. “Maar wel met een randvoorwaarde: dat er geen misbruik van de data gemaakt wordt. Om dat te voorkomen, willen ze dat partijen die de open dynamische data gaan gebruiken zich identificeren. Zo kunnen ze bij misbruik het gebruik van die dynamische data stoppen. Ook garandeert die werkwijze dat de parkeermarkt een level playing field blijft.” Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat overweegt daarom om het SHPV (zie interview met Ron Peerenboom elders in deze editie), als onafhankelijke coöperatie, in te zetten als ‘trusted third party’ voor het verwerken van deze data. “Het ministerie maakt afspraken met SHPV, dat vervolgens afspraken maakt met de exploitanten.”

Een van de uitdagingen de komende jaren is eenduidigheid in het NPR. “De burger wil exact weten waar hij aan toe is, of het nou gaat om het tarief dat hij moet betalen of waar precies een milieuzone begint. Wat betreft parkeerrechten is dat nu goed op orde: gemeenten en parkeergarages leveren die uniform aan. Maar we willen dat ook bij milieuzones, die steeds meer in opkomst zijn. Of denk aan de differentiatie van parkeertarieven. De vervuilende auto gaat straks misschien meer betalen, de elektrische auto minder. Er komt dus steeds meer onderscheid. In al die gevallen moeten de gegevens perfect geregistreerd staan, zodat de burger niet voor verrassingen komt te staan. Het NPR faciliteert dat.”

TOEKOMST/DOORONTWIKKELEN NPR

Nu het SHPV beschikt over een goede landelijke dekking wordt door het Ministerie van I&W samenwerking gezocht en geven ook private partijen aan een rol voor SHPV/RDW te zien voor het verzamelen, beheren en beschikbaar stellen van open parkeerdata. “Het bestuur is bereid om dit met onze leden en diverse partijen nader uit te werken of en op welke wijze we dit samen kunnen realiseren, mogelijk als ‘trusted third party’.”

Het past allemaal in een groter geheel, vertelt Van Bilsen. “In 2016 hebben we als SHPV een missie en visie vastgesteld. In de missie hebben we bepaald dat we een belangenorganisatie en expertisecentrum willen zijn die, marktneutraal, het vastleggen en ontsluiten van parkeer- en verblijfsrechten faciliteert. In de daarbijhorende visie staat dat we streven naar het optimaal benutten van de bijbehorende data voor publieke doelen op het gebied van parkeren, openbare orde en veiligheid, milieu en vervoer.”

Dat laatste brengt Van Bilsen bij de overgang van parkeer- naar verblijfsrechten. “Bij de oprichting en de naamgeving van SHPV werd daar al op ingespeeld. Zo is er in Utrecht en Alkmaar al een koppeling met milieuzones.” Ze wijst erop dat in de tussentijd de auto ‘smarter’ wordt. “Ik voorzie dat het in de toekomst niet meer nodig zal zijn om handmatig parkeerrechten aan- en af te melden, want door de technologie in de auto en de camera’s in de openbare ruimte en in de garages weet je al waar – in welke zone – iemand verblijft en wat hij daarvoor moet betalen.”

’Als SHPV worden

we een platform dat gemeenten helpt

om parkeren en verkeersstromen

te managen‘

FIETSPARKEERDATA

Inmiddels is er ook steeds meer aandacht voor fietsparkeerdata. Onlangs tekende het SHPV op het Nationaal Fietscongres in Rotterdam de Nationale Intentieverklaring Fietsdata 2018 om fietsdata beter beschikbaar te krijgen. “In principe kun je de systematiek van het NPR toepassen op elk identificeerbaar voertuig. Als SHPV worden we dan een platform dat gemeenten helpt om parkeren en verkeersstromen te managen.”